«کلمات قانون را باید مانند الماس وزن کرد»

جمله‌ی حکیمانه‌ی بالا این روزها در محافل حقوقی چندان رایج نیست، اما گویا چند دهه پیشتر زبانزد بود. این جمله ما را به «اندیشیدن همچون یک حقوق‌دان» نزدیک‌تر می‌کند.

سنجشِ واژه‌ها، بخش مهمی از کار یک حقوق‌دان است. حقوق‌دان باید ترازویی چنان دقیق در دست داشته باشد که وزنِ واژه‌های قانون را به دقت دریابد. واژه‌سنجی در حقوق به الماس‌سنجی نزد زرگران شبیه است. ترازویی که مردم برای توزینِ میوه‌ها به کار می‌برند، دقت و حساسیت کافی ندارد و به کار الماس‌سنج نمی‌آید. بر همین منوال، ترازویی که مردم در گفتار روزمره برای وزن کردنِ کلمه‌ها استفاده می‌کنند نیز وزن دقیق واژه‌های حقوقی را نشان نمی‌دهد. مجهز بودن به ترازوی «عمده‌فروش‌ها» در شأن کار حقوقی نیست. حقوق‌دان باید به ترازویی چنان دقیق و حساس مجهز باشد که دقیقه‌های حقوقی را تمیز دهد. او با ترازویی الماس‌سنج کتاب قانون را باز می‌کند و سراغ وزن واژه‌ها می‌رود. کیفیت کار یک حقوق‌دان تا حد مهمی بسته به دقت ترازویی است که برای سنجش کلمه‌ها در جیب دارد.